Een politicus kan zich maar moeilijk weren tegen populisme. Wie een meerderheidsstandpunt ter discussie stelt is al gauw ‘elitair en ondemocratisch’. Een goede strategie hiertegen moet nog bedacht worden. Maarten van Rossum is er met zijn tijdschrift Maarten! alvast aan begonnen.
Van Rossum heeft een nieuwe missie. Zelf noemt hij zijn tijdschrift een educatief project dat tot doel heeft algemeen geaccepteerde waarheden onderuit te halen.
Een leuk en nuttig project, want sommigen nemen de 'publieke opinie' te makkelijk aan als iets statisch en onveranderlijks. De ‘wens van de meerderheid’ moet natuurlijk onderkend worden, maar ook onderzocht en indien nodig weerlegd worden.
Na de recente verkiezingen sturen met name De Telegraaf en Elsevier op een zeer conservatief kabinet. Dit deden ze met het argument dat veel VVD-ers volgens een poll van Maurice de Hond een Paars+ kabinet niet zien zitten. Elsevier deed de oproep 'Mark, stop ermee!'. Verbitterde internet 'reageerders' hakten er flink op los. En Mark Rutte wist niet hoe snel hij de vergadertafel moest verlaten.
Ook conservatieve bladen als Elsevier en Telegraaf hebben hun eigen plaats in het aanbod en dat is prima. Maar storend wordt het er te opzichtig wordt beïnvloed. Of als direct de bijl wordt gezet in de parlementaire democratie. Immers: als het aan Elservier ligt wordt de stembusgang ingeruild voor het panel van Maurice De Hond.
Mensen roepen vaak dat we teveel autonomie aan Brussel weggeven, en Den Haag een provinciehuis van Europa wordt. Blijkbaar is het voor hen geen probleem om zich te laten leiden door willekeurige meerderheden of een een aantal debielen in het panel van Maurice.
Twee maanden later, gaf het panel van Maurice het rapportcijfer 7,8 voor de inhoud van regeerakkoord van Rutte/Verhagen. Ik stel voor dat we eerst onderzoeken of dit panel het regeerakkoord überhaupt heeft gelezen. En zo ja, of ze in staat is om de impact van een regeerakkoord - dat vol algemeenheden staat - te beoordelen. Mij is dat niet gelukt, omdat er veel toonzetting, maar weinig muziek in staat. Die toon is er overigens een van repressie. Het had ook door 'crimefighter' Fred Teeven en 'ordebewaker' Ivo Opstelten geschreven kunnen zijn.
'De meerderheid' is soms niets meer dan een aantal opinieleiders, media of een luidruchtig figuur, met daarachter een kudde schapen. Ondanks alles wat we denken over 'vrije wil' zijn wij conformisten. Vanaf onze geboorte leren we al zoveel mogelijk na te apen. Door onze volg-genen lopen we dus ook snel achter meerderheidsstandpunten aan.
Daarom is het van belang dat er diversiteit is en er dwarse denkers zijn die gangbare codes in twijfel trekken, ons waarschuwen voor financiële bubbels of voor keizers die geen kleren aan hebben. Zonder dwarse denkers worden we slachtoffer van de ‘tyrannie van de meerderheid’, waar Alexis de Toqueville 150 jaar geleden voor waarschuwde. De onderdrukking komt dan niet van een koning, maar onze eigen sociale druk.
De Tocqueville onderzocht de democratie tijdens een reis door de VS, het toen enige democratische land. Hij was getroffen door de vrijheid van meningsuiting, maar zei tegelijkertijd dat hij nog nooit een combinatie had gezien van zoveel vrijheid om te zeggen wat je vindt en zo weinig mensen met vrije gedachten. De VS waren destijds ook nog diep religieus.
Hij voorzag de verzorgingsstaat nog voordat deze bestond en waarschuwde voor een toekomst waarin burgers de democratie "als vanzelfsprekend zien" en zich ten opzichte van de staat gedragen "als een huurder, die zich niet interesseert in het bestuur van zijn eigen straat". Iedere generatie moet zich daarom opnieuw verdiepen in geschiedenis en staatsinrichting. Een abonnementje op de Maarten zou een goed begin kunnen zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten